Synimi ishte sigurisht që të krijonte marrëveshjen më të rëndësishme të ndodhur ndonjëherë me presidentët e Serbisë dhe Kosovës në Shtëpinë e Bardhë – mbase edhe me Serbinë duke e njohur përfundimisht Kosovën si një komb të pavarur.
Kur Richard Grenell papritmas u njoftua si i dërguari i Sh.B.A-së në Ballkan vitin e kaluar – menjëherë pasi Departamenti i Shtetit kishte njoftuar të dërguarin më “të rregullt” të Sh.B.A – ai me siguri ishte duke planifikuar të jepte shumë për presidentin e tij. Sukseset e mëdha të politikës së jashtme, në fund të fundit, kanë qenë disi të rralla.
Ballkani u rrëzua si përparësi në Bruksel dhe Uashingtoni pothuajse tërësisht humbi interesin. Dhe kur ishte e qartë se ekzistonte rreziku i ngritjes së tensioneve, disa njerëz në të dy vendet u gjendën në një gjendje shpirtërore mjaft të dëshpëruar – dhe filluan të konsiderojnë një lojë tejet të rrezikshme të ndarjes etnike me zhvendosjen e kufijve.
Me udhëheqjen e re në Bruksel, Ballkani është përsëri në rendin e ditës. Një i dërguar i ri me shumë përvojë, ish Ministri i Jashtëm Sllovake Miroslav Lajcak, është emëruar nga E.U. të rindizet dialogu Beograd-Prishtinë, me një normalizim të plotë të marrëdhënieve si qëllimi përfundimtar.
Një normalizim i plotë nuk do të vijë lehtë ose shpejt. Por brenda kornizës së integrimit gradual të rajonit në E.U, thjesht duhet të ndodhë – më vonë ndoshta më shumë të ngjarë se sa më shpejt. Procesi është thelbësor – e bën të domosdoshëm normalizimin, dhe gjithashtu krijon nxitjen e nevojshme për të.
Megjithatë, kur Grenell dërgoi ftesat e tij për mbledhjen në Shtëpisë së Bardhë, ajo u bë edhe pa informuar BE. Në të vërtetë, provokimi i europianeve duket te jete prioritet i tij.
Por tani gjithçka është bërë shumë më e ndërlikuar.
Rajoni përballet me një kombinim të stabilitetit politik në Serbi dhe perspektivën e paqëndrueshmërisë së thellë në Kosovë. Presidenti serb Aleksandar Vuçic në teori nuk duhet të ketë problem ta njohë Kosovën pas një fitore zgjedhore të bërë më të lehtë nga bojkotimi i opozitës, plus kontrollin e plotë të regjimit të të gjitha mediave kryesore. Por ai me siguri do të kërkojë një çmim të rëndë: një pjesë të territorit të Kosovës ose hyrje të shpejtë në BE. – ose ndoshta edhe të dyja.
Ndoshta ishte prej mosnjohjes të skenës politike që Grenell papritmas tha që Shtëpia e Bardhë do të këshillonte vetëm për çështje ekonomike, dhe bujarisht ia la të gjitha çështjet e mprehta politike në BE me vone.
Por edhe kjo tani duket shumë e pasigurt pas aktakuzës befasuese të Presidentit të Kosovës Hashim Thaçi për një gamë shumë të gjerë të akuzave për krime lufte nga një prokuror special i emëruar nga Shtetet e Bashkuara dhe BE.
Kjo do të sjellë trazira të mëdha dhe pasiguri në politikën e Kosovës. Nëse aktakuzat konfirmohen, të akuzuarit do të duhet të shkojnë në Hagë dhe të përballen me gjykim, dhe nëse jo, autoritetet kosovare do të jenë të detyruara t’i arrestojnë dhe transferojnë atje.
Kjo do të jetë koha e testimit për politikën e shtetit të ri, dhe do të ketë nevojë për mbështetje ndërkombëtare, në mënyrë që t’i përmbahet sundimit të ligjit dhe detyrimeve ndërkombëtare.
Ndërsa gjërat qëndrojnë, sigurisht që nuk ka “marrëveshje më të madhe” ndonjëherë midis Serbisë dhe Kosovës që vijnë në Kopshtin e Trëndafilave. Përkundrazi, do të jetë e nevojshme të kthehen në bordin e vizatimit të diplomacisë ballkanike, dhe Uashingtoni dhe Brukseli të punojnë në mënyrë konstruktive së bashku brenda kornizës së dialogut më pak spektakolar, por më përmbajtësor të lehtësuar nga BE.
