AFGANISTAN – Në mars 2020, talibanët thuhet se kanë fituar 1.6 miliardë dollarë amerikanë, sipas Mullah Yaqoob, djalit të ish-udhëheqësit shpirtëror të talibanëve Mullah Mohammad Omar, i cili zbuloi burimet e të ardhurave të talibanëve në një raport konfidencial të porositur nga NATO . Në krahasim me ta, qeveria afgane fitoi 5.55 miliardë dollarë gjatë së njëjtës periudhë.Ja cilat janë burimet kryesore nga vijnë të ardhurat e tyre:
1.Droga – 416 milionë dollarë
Afganistani kontrollonte afërsisht 84% të prodhimit global të opiumit gjatë këtyre pesë viteve deri në 2020, sipas “Raportit Botëror mbi Drogën” të Kombeve të Bashkuara. Pjesa më e madhe e këtyre përfitimeve të drogës ilegale shkojnë për talibanët, të cilët menaxhojnë opiumin në zonat nën kontrollin e tyre. Grupi ka vendosur një taksë prej 10% për çdo hallkë në zinxhirin e prodhimit të drogës, sipas një raporti të vitit 2008 nga “Njësia e Kërkimit dhe Vlerësimit në Afganistan” , një organizatë kërkimore e pavarur në Kabul. Kjo përfshin fermerët afganë që kultivojnë lulëkuqe , përbërësin kryesor të opiumit, laboratorët që e shndërrojnë atë në drogë dhe tregtarët që lëvizin produktin përfundimtar jashtë vendit.
2.Minierat – 400 milionë dollarë deri në 464 milionë dollarë
Minierat e xeherorit të hekurit, mermerit, bakrit, arit, zinkut dhe metaleve të tjera dhe mineraleve të rralla në Afganistanin malor janë një biznes gjithnjë e më fitimprurës për talebanët . Të dy kompanitë e vogla që merren me nxjerrjen e mineraleve paguajnë militantët talibanë që ata t’i lejojnë të mbajnë bizneset e tyre në punë. Ata që nuk paguajnë përballen me kërcënime për vdekje . Sipas “Komisionit të Gurëve dhe Minierave të Talibanëve”, ose Da Dabaro Comisyoon, grupi fiton 400 milionë dollarë në vit nga minierat.
3.Zhvatje dhe taksa – 160 milionë dollarë
Industritë “e taksuara” përfshijnë operacionet minerare, mediat, telekomunikacionin dhe projektet e zhvillimit të financuara nga ndihma ndërkombëtare. Nuk përjashtohen shoferët që përdorin autostradat në rajonet e kontrolluara nga talibanët, dyqanet që paguajnë talibanët për të drejtën për të bërë biznes, fermerët etj. Sipas Mullah Yaqoob , të ardhurat nga taksat – të cilat gjithashtu mund të konsiderohen si zhvatje – sjellin rreth 160 milionë dollarë në vit .
4.Donacione bamirësie – 240 milionë dollarë- Talibanët marrin kontribute të fshehta financiare nga donatorët privatë dhe institucionet ndërkombëtare në të gjithë globin.
Këto donacione arrijnë në rreth 1500-200 milion dollarë çdo vit, sipas “Qendrës Afganistane për Kërkime dhe Studime Politike” . Këto organizata bamirëse janë në listën e Departamentit të Thesarit, të grupeve që financojnë terrorizmin në ShBA.
Qytetarë nga Arabia Saudite , Pakistani, Irani dhe disa vende të Gjirit Persik gjithashtu ndihmojnë në financimin e talibanëve, duke kontribuar me 60 milionë dollarë të tjerë në vit në rrjetin “Haqqani” të lidhur me talebanët, sipas agjencive amerikane të antiterrorit.
5.Eksportet – 240 milionë dollarë
Pjesërisht për pastrimin e parave të paligjshme, talebanët importojnë dhe eksportojnë mallra të ndryshme të përditshme të konsumit, sipas Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara . Filialet e njohura të biznesit përfshijnë importimin e pjesëve të makinave dhe shitjen e automjeteve të montuara dhe pjesëve të këmbimit të automobilave.
6.Pasuritë e paluajtshme – 80 milionë dollarë
Talibanët kanë prona të paluajtshme në Afganistan, Pakistan dhe disa vende të tjera. Yaqoob tha se të ardhurat vjetore të pasurive të patundshme janë rreth 80 milionë dollarë.
7.Vende të veçanta
Sipas burimeve të shumta amerikane dhe ndërkombëtare, qeveria e Rusisë , Iranit, Pakistanit dhe Arabisë Saudite mendohet se financojnë talibanët. Ekspertët thonë se këto fonde mund të arrijnë deri në 500 milionë dollarë në vit , por është e vështirë të vendosësh një shifër të saktë.
Cfarë do të sillte ndërtimi i një buxheti në kohë paqeje ?
Për gati 20 vjet, pasuria e madhe e talibanëve ka financuar kaosin, shkatërrimin dhe vdekjen në Afganistan. Për të luftuar kryengritjen, qeveria afgane gjithashtu shpenzon shumë për luftën, shpesh në kurriz të shërbimeve bazë publike dhe zhvillimit ekonomik.
Një marrëveshje paqeje në Afganistan do t’i lejonte qeverisë të rishpërndante burimet e saj të pakta. Qeveria gjithashtu mund të grumbullojë një pjesë të konsiderueshme të të ardhurave nga sektorët ligjorë që tani dominohen nga talibanët, siç është miniera.
Stabiliteti pritet gjithashtu të tërheqë investimet e huaja në vend, duke ndihmuar qeverinë t’i japë fund varësisë së saj nga donatorët si Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian . Ka shumë arsye për të rrënjosur paqen në Afganistanin e dëmtuar nga lufta. Ana financiare është vetëm njëra prej tyre. Derisa kjo të ndodhë, shumica e të ardhurave do vazhdojnë të jenë të përqëndruara në duart e talibanëve.
