15 Gushti 2020 do të mbetet në kujtesën e piluriotëve si dita kur u nderuan si të pa ndara, historia dhe kënga, kapedanët dhe polifonët shqiptarë të Bregut dhe Labërisë.
Është dita kur Presidenti i Republikës, Z. Ilir Meta, pikërisht në qendrën e bukur të këtij fshati ballkon të bregdetit, shoqëruar nga kryebashkiaku i Himarës Gjergji Goro, ka zgjedhur të dekorojë disa prej kapedanëve të luftës e të këngës, bij të fshatit po edhe të krahinës.
Është 100 vjetori i Luftës së Vlorës dhe Presidenti duket se nga Piluri ka nisur turin e një sërë vlerësimeve dhe dekorimeve për luftëtarë të kësaj epopeje të ndritur, për të vazhduar, siç tha Ai, në Kalanë e Tepelenës, në Drashovicë, në Kuç dhe Vlorë.
Me këtë rast në sheshin historik të Pilurit, u shpërndanë dekorime e tituj nderi për disa nga burrat e shquar të asaj kohe, nga Piluri, Bregu i Detit e Labëria dhe konkretisht : Kolë Mërkuri, Nase Beni, Spiro Jorgo Koleka, Avdul Kuçi, Arif Mëhillaj e Ismail Haki Kuçi.
Por, këtu, këta kapedanë të njëzetës u bënë bashkë me disa prej “kapedanëve” të polifonisë e këngës piluriote ku u vlerësua me titullin “Mjeshtër i Madh”, një prej zërave më brilante të polifonisë shqiptare, e shquara e këngës piluriote, Ermioni Mërkuri.
Me modestinë e saj të jashtëzakonshme, në fjalën e saj Ermioni pranoi ta ndajë këtë vlerësim të lartë presidencial me familjen e saj dhe sidomos motrën më të madhe, Katinën, marrësje e këngës monumentale me tekstin e të madhit Lefter Çipa, ” 28 mijë yje”.
Me titullin” Mjeshtr i Madh” u dekorua edhe drejtuesi i Ansamblit ” Bejkë e bardhë”, krijuesi dhe poeti tjetër piluriot, Kristo Çipa, edhe ky pinjoll i dinastisë së njohur Çipa.
U vlerësua gjithashtu me medaljen “Naim Frashëri”, kthyesi i grupit aktual “Bejkë e Bardhë”, Theodhori Bala, pasardhës i emrit të madh të këngës piluriote, të pa harruarit Qirjako Bala.
Mbrëmë sheshi historik i Pilurit nën kurorën e rrapit shekullor të kuvendeve e traditës, jetoi çaste me të vërtet festive e hareje, të mpleksura me histori e këngë polifonie. Madje ndryshe nga protokolli i përhershëm i vizitave te kryeministrave dhe kryetarëve të shtetit, Presidenti i Republikës preferoi të kalonte një natë në një nga banesat karakteristike të Pilurit. Por ai u bë pjesë e valleve dhe këngëve polifonike qe banore vendas dhe te keahines si dhe emigrante te ardhur enkas ne kete dite feste tradicionale, kenduan se bashku ne flladin e mbremjes ne porten e maleve apo ballkonin e Bregdetit si dhe nen valevitjen e flamujve kombetare me shqipen dy krenare.
Ne Pilur si ne shumicen e fshatrave te Laberise shijon pathosin dhe deklamimet kombetare per gjuhen dhe kengen e bukur shqipe. Madje hymni i tyre pas atij kombetar eshte kenga e famshme e Grupit te Pilurit me tekst te Lefter Çipes,” Kenget e Atdheut tim” te cilen kengetarja e famshme e polifonise Erimioni e kendon po me ate emocion dhe ndjenje e force vokale si gati 40 vite me pare. Nata e mbremshme ne Pilur kishte emocione dhe ndjenja te forta dashurie per vendlindjen e pilurioteve, por edhe per emrin e famshem te polifonise shqiptare, Pilur.
