Marrja e gjakut dhe analizat laboratorike
Teknike Laboratori ;Eljona Reçi
Gjaku është një sistem transporti për trupin. Ne kemi përafërsisht5 litra gjak që qarkullon në mënyrë konstante në trupin tonë. Testet e gjakut na tregojnë se çfarë ndodhet në gjakun tonë dhe
ndryshimet në organizëm që nuk mund t’i shohim nga jashtë si p.sh niveli i sheqerit në gjak ose gjendja e të ushqyerit. Prandaj ne përdorim testet e gjakut për të vlerësuar shëndetin në tërësi,dhe merrni me vete diçka të lehtë dhe të shëndëtshme për ta konsumuar pas marrjes së gjakut.
Pirja e ujit
Shumë njerëz besojnë se duhet ta shmangin ujin para marrjes së gjakut, por kjo nuk është aspak e vërtetë. Pirja e ujit jo vetem që do t’ju bëjë të ndiheni më mirë , por do t’ju lehtësojë edhe në procesin e marrjes së gjakut. Gjaku është rreth 50% ujë, kështu që sa më shumë ujë të pini, më shumë fryhen venat tuaja dhe infermierja do ta ketë më të thjeshtë të lokalizojë venat dhe t’ju marrë gjak. Testet e urinës rekomandohen shpesh me testet e gjakut dhe sa më e mbushur të jetë fshikëza juaj, aq më e thjeshtë do të jetë për të marrë një mostër urine.
Shënim: Testi i urinës për klamidia dhe gonorrea ka si kusht që ju mos të urinoni një orë para kryerjes së testit.
Instruksione specifike për analizat rutinë nëse doktori ka kërkuar kryerjen e analizave të mëposhtme, pacienti duhet të zbatojë instruksionet e dhëna me qëllim që të proçedojmë me një analizë laboratorike të saktë:
Analizat e gjakut
Lipidogramë – Mos hani ose pini (me përjashtim të ujit) për 10 orë përpara kësaj analize. Marrja e gjakut është e rekomanduar të kryhet në mëngjes.
Analizat laboratorike variojnë në bazë të:
- Periudhës vjetore
- Qendrimit
- Konsumimit të ushqimeve dhe lëngjeve
- Stresit
- Përdorimit të ilaçeve dhe suplementeve
- Alkoolit
- Duhanit
- Aktivitetit fizik
● Glicemi esëll – Mos hani ose pini (me përjashtim të ujit) për
10 orë përpara kësaj analize. Marrja e gjakut është e rekomanduar të kryhet në mëngjes.
● Glicemi 2 orë pas buke – Gjaku duhet t’ju merret ekzaktësisht
dy orë pas ngrënies. Hani ushqim të bollshëm dhe vini re kohën e fillimit të ngrënies. Mbas përfundimit të ushqimit, mos hani ose pini asgjë derisa t’ju merret gjaku.
● Transaminazat (ALT, AST, Bilirubinë)- Nuk nevojiten
përgatitje të veçanta përpara kryerjes së këtyre analizave.
Pacienti duhet të informojë mjekun nëse është duke marrë
mjekim sepse medikamente të caktuara mund të ndikojnë rezultatet. Gjithashtu pacienti nuk duhet të ketë konsumuar alkool një natë para kryerjes së analizës.
ANALIZA E URINËS
(Urinë komplet & UROKULTURË)
Gjithmonë përdoret urina e mëngjesit
Urina duhet të merret patjetër në gotë sterile në mënyrë që rezultati të jetë i saktë.
● Për urokulturat, pas shpëlarjes, merret porcioni i dytë i urinës.
● Sigurohuni që mostra (për urinë komplet dhe urokulturë) është marrë përpara orës 10.00, pa konsumuar sasi lëngjesh tre orët e fundit dhe të keni minimalisht katër orë pa urinuar.
Kultura e sekrecioneve
Mostra për kulturën e sekrecioneve vaginale duhet të merret vetëm me tamponin specifik që jep laboratori dhe parapëlqehet të merret nga mjeku ose infermieri i departamentit të gjinekologjisë.
Në mënyrë që rezultati të jetë i saktë, pacienti nuk duhet të jetë pastruar para marrjes së mostrës (këshillohet që pacienti mos shpëlahet as në darkë as në mëngjesin e ditës së marrjes së
mostrës). Ekzaminimi direkt merret me tampon pa xhel, me pak fiziologjik.
Kultura e fytit
Për kulturat e fytit pacienti duhet të jetë esël, pa larë dhëmbët apo gojën si dhe mos të ketë marrë antibiotikë deri në 5 ditë para marrjes së mostrës. Faktorët e koagulimit (PT-INR, APTT, Fibrinogjen, Protein C, Protein S, Lupus Antikoagulant) merren pa zhgut dhe pa sistem vakum, por me rrjedhje të lirë direkt në tub.
Kryerja e rregullt e analizave të gjakut është një ide e mirë për shëndetin dhe parandalimin e sëmundjeve. Në këtë mënyrë ju mund të kapni në kohë problemet potenciale të shëndetit, para se
ato të dalin jashtë kontrollit.
