Abdul Ghani Baradar, fitimtari i padiskutueshëm i luftës 20 vjeçare në Afganistan, profili i talebanit që mund të drejtojë Kabulin.
Abdul Ghani Baradar, themeluesi dhe nje nga udheheqesit e talebaneve.
Abdul Ghani Baradar, udhëheqësi taleban i liruar nga një burg pakistanez me kërkesë të SHBA më pak se tre vjet më parë, është shfaqur si një fitimtar i padiskutueshëm i luftës 20 vjeçare në Afganistan.
Nëse Haibatullah Akhundzada është udhëheqësi i përgjithshëm i talebanëve, Baradar është shefi politik dhe fytyra më publike. Mediat ndërkombëtare shkruajnë se ai ishte duke shkuar nga zyra e tij në Doha në Kabul, të Dielën në mbrëmje. Në një deklaratë televizive mbi rënien e Kabulit, ai tha se testi i vërtetë i talebanëve sapo kishte filluar dhe se ata duhej t’i shërbenin kombit.
Rikthimi i Baradarit në pushtet mishëron paaftësinë e Afganistanit për të shpëtuar nga “prangat e përgjakshme” të së kaluarës së vetë.
I lindur në provincën Uruzgan në 1968, ai luftoi në muxhahidët afganë kundër sovjetikëve në vitet 1980. Pasi rusët u dëbuan në 1992 dhe vendi ra në luftë civile midis komandantëve të luftës, Baradar krijoi një medrese në Kandahar me ish-komandantin e tij Mohammad Omar. Së bashku, dy mullahët themeluan talebanët, një lëvizje e kryesuar nga dijetarë të rinj islamikë kushtuar pastrimit fetar të vendit dhe krijimit të një emirati.
Të nxitur nga entuziazmi fetar, urrejtja e përhapur ndaj komandantëve të luftës dhe mbështetja e konsiderueshme nga agjencia pakistaneze e Inteligjencës (ISI), talebanët erdhën në pushtet në 1996 pas një serie pushtimesh të kryeqyteteve provinciale që e befasuan botën, ashtu si lëvizja është bërë javët e fundit.
Baradar, zëvendës i Mullah Omar, i cili besohej gjerësisht se ishte një strateg shumë efektiv, ishte arkitekti kryesor i atyre fitoreve. Ai mbajti një sër rolesh ushtarake dhe administrative në regjimin pesëvjeçar të talebanëve, dhe në kohën kur ai u rrëzua nga SHBA dhe aleatët e tij afganë, ai ishte zëvendësministër i mbrojtjes.
Gjatë mërgimit 20 vjeçar të talebanëve, Baradar kishte reputacionin e një udhëheqësi të fuqishëm ushtarak dhe një operatori të mprehtë politik. Diplomatët perëndimorë e konsideruan atë si krahun e Quetta Shura – udhëheqja e rigrupuar e talebanëve në mërgim – që ishte më rezistente ndaj kontrollit të ISI dhe më e përshtatshme për kontaktet politike me Kabulin.
Administrata Obama, kishte më shumë frikë nga ekspertiza e tij ushtarake sesa ishte shpresëdhënëse për prirjet e tij të supozuara të moderuara. CIA e gjeti atë në Karaçi në 2010 dhe në shkurt të atij viti bindi ISI që ta arrestonte.
“Kapja e Baradarit u nxit kryesisht për shkak të rolit të tij në luftë sesa për shkak të gjasave që ai do të bënte papritur paqe”, tha një ish-zyrtar për The Guardian. “Fakti është se pakistanezët e mbajtën atë gjatë gjithë atyre viteve në burg, sepse Shtetet e Bashkuara ua kërkuan atyre.”
Në vitin 2018, qëndrimi i Uashingtonit ndryshoi dhe i dërguari afgan i Donald Trump, Zalmay Khalilzad, u kërkoi pakistanezëve të lironin Baradarin në mënyrë që ai të drejtonte negociatat në Katar, bazuar në besimin se ai do të vendosej për një marrëveshje për ndarjen e pushtetit.
Abdul Ghani Baradar nënshkroi marrëveshjen e Dohas me SHBA në Shkurt 2020, në atë që administrata Trump e përshëndeti si një përparim drejt paqes, por që tani duket një post i thjeshtë drejt fitores totale të talebanëve.
Marrëveshja e SHBA dhe talebanëve për të mos luftuar njëri-tjetrin duhej të pasohej nga bisedimet për ndarjen e pushtetit midis talebanëve dhe qeverisë së Kabulit të Ashraf Ghanit. Ato bisedime u penguan dhe tani është e qartë se Baradar dhe talebanët po luanin për kohë, duke pritur që amerikanët të largoheshin dhe po përgatitnin një ofensivë përfundimtare.
Jeta e Abdul Ghani Baradar i ka mësuar atij durim dhe besim në fitoren përfundimtare. Ai konsiderohet si fitimtari i padiskutueshëm i luftës në Afganistan dhe një nga njerëzit kryesor që pritet të jetë Presidenti i ri i vendit.
